Als afgestudeerd journalist krijg ik vaak de vraag: Waarom werk je niet meer in de mediawereld? Nou, daar is één logische conclusie voor: Een kritische redacteur op de werkvloer vindt men maar irritant. ‘Nee, hem kunnen we er beter niet bij hebben’.
Sensatiezucht tegenover kwaliteitsjournalistiek
De kwaliteit van de Nederlandse mediabedrijven en hun redacties holt achteruit. Bij bedrijven als NPO, ANP, RTL en soortgelijk lijkt het steeds meer te draaien om sensatiezucht. En wie daar kritisch tegenover staat, krijgt geen plek binnen het mediaveld. Niet als journalist, maar zeker ook niet als kijker of luisteraar. Waar de politiek beter zou moeten luisteren naar de kritische burger, zo zouden redacties en mediabedrijven dat ook moeten doen. Helaas zijn de centen en de ego’s net even belangrijker.
Fake news?
In een tijd waarin de Nederlandse media steeds meer lijken te draaien om kijkcijfers en sensationeel nieuws, is het begrijpelijk dat velen hun geloof in de journalistiek beginnen te verliezen. Zelf heb ik journalistiek gestudeerd. Ik begrijp de frustraties van het publiek. Frustraties die gepaard gaan met het zien en horen van ‘popiejopies’ op televisie en radio. Hoe groter de praatjes, des te makkelijker krijg je een ‘mooie baan’ aan de top. En dat terwijl kritische en betrouwbare journalisten vaak aan de zijlijn worden gezet. In deze column wil ik pleiten voor een terugkeer naar betrouwbare journalistiek, gedreven door kritische geesten en vrij van voortdurende sensatie. Kortom, een journalistiek zonder sensatiezucht. Misschien wat saai, maar dan blijven we wel bij de feiten.
De media verandert
Het is een feit dat de mediawereld de afgelopen jaren ingrijpend is veranderd. De opkomst van sociale media en de druk om hoge kijkcijfers te behalen hebben een enorme invloed gehad op de manier waarop nieuws wordt gepresenteerd en geconsumeerd. Helaas heeft dit geleid tot een verschuiving waarbij sensationeel nieuws en oppervlakkige berichtgeving vaak de voorkeur krijgen boven diepgaande en kritische analyses. Het is een vicieuze cirkel waarin mediabedrijven proberen te voldoen aan de vraag van het publiek, maar tegelijkertijd ook de publieke perceptie en interesse vormgeven.
Geloofwaardigheid van de ego’s
Deze ontwikkeling heeft echter de geloofwaardigheid van de journalistiek aangetast. Het vertrouwen van het publiek is afgenomen, omdat ze vaak geconfronteerd worden met ‘lekkerbekkende’ koppen, oppervlakkige artikelen en sensationele nieuwsverhalen. Journalisten zien het liefst ‘koppen rollen’ van politici. Het is zorgwekkend dat kritische stemmen en betrouwbare bronnen vaak niet de ruimte krijgen die ze verdienen, tenzij ze al bekend zijn of een grote persoonlijkheid hebben zoals Matthijs van Nieuwkerk of Eva Jinek. Gebleken is dat die ego’s ook niet altijd bieden wat we willen.
Hernieuwde focus
Wat de journalistiek nodig heeft, is een hernieuwde focus op kritische berichtgeving en betrouwbare bronnen. Het is essentieel dat journalisten weer de tijd en ruimte krijgen om diepgravend onderzoek te doen, meerdere perspectieven te onderzoeken en feitelijke informatie te presenteren zonder overdreven sensatie. Kritische journalistiek is van vitaal belang voor een gezonde democratie en het bevorderen van een geïnformeerde samenleving. Dat is waar het om zou moeten draaien. En nog mooier: je voorkomt er heel wat depressies en burn-outs mee in de samenleving.
Het is tijd om de waarde van kritische geesten in de journalistiek te erkennen en te waarderen. Zelfs als ze niet zo macho ogen als het ‘neusje van de zalm’ van BNNVARA en de mannen van Veronica. Journalisten moeten worden aangemoedigd om onafhankelijk en objectief te zijn, in plaats van te worden gedwongen om te voldoen aan de eisen van kijkcijfers en sensatiezucht. Mediabedrijven kunnen een rol spelen door een cultuur te bevorderen waarin kwaliteit en betrouwbaarheid worden gewaardeerd boven kwantiteit en oppervlakkigheid.
De consument kan daarin helpen
Als consumenten van nieuws hebben wij ook een verantwoordelijkheid. Als consument van nieuws en media kun je namelijk je steentje bijdragen aan een betrouwbare journalistiek. Wees kritisch in je consumptiegedrag en zoek naar betrouwbare bronnen. Laat onbetrouwbare sensatiezuchtige media links liggen. Ondersteun onafhankelijke journalisten en media die zich richten op kwaliteitsjournalistiek. Door bewust te kiezen waar je je aandacht aan besteedt, help je de vraag naar betrouwbaar nieuws te stimuleren en de media-industrie te sturen in de richting van meer diepgaande en kritische verslaggeving.
Ja, een ramp is spannend om naar te kijken. Vooral als het jezelf niet treft. Maar eindeloos kijken naar sensatie maakt de wereld er niet beter op. Integendeel zelfs! Het maakt ons medeplichtig aan een ontwrichte samenleving.
Dit artikel verscheen het eerst op Sefan.nl en is later nogmaals gepubliceerd bij De Familiezender.
